Varisli damarlar, kalbe dönen kanı taşıyan venöz damarların genişlemesidir. Sık görülen bir hastalık olup, tüm yetişkinlerin yaklaşık %20’sinde ve elli yaşın üstündeki insanların da %50’sinde ortaya çıkar. Kadınlarda daha sık gözlenir.

Bacaklardaki venöz damarların içinde, kanın yer çekimine karşı kalbe doğru akışını sağlayan ve pompa görevi gören kapakçıklar vardır. Kapakçıkların işlevlerinin bozulması durumunda kanın kalbe doğru pompalanması bozulur ve kan venlerin içinde birikerek onların genişlemesine ve görünür duruma gelmesine neden olur. Venöz yetmezlik olarak tanımlanan bu durumda görünür duruma gelen damarlar, cildin içindeki küçük toplardamarlar ise kılcal varisler (telenjektazi veya örümcek damarlar), cildin altındaki daha büyük toplardamarlar ise varisli damarlar olarak bilinirler.

Varislerin ortaya çıkması toplardamar yetmezliğinin ilk belirtilerindendir. CEAP klinik evrelerine göre kılcal varislerin belirmesi toplardamar yetmezliğinin 1. evresini, daha büyük varisli damarların ortaya çıkması ise 2. evresini gösterir. Varisli damarlar tedavi edilmezse, kanın bacaklarda birikmesi sonucu hastalık daha ilerleyerek bacaklarda şişme (evre 3), ciltte sertleşme, renk değişimi ve dermatit gibi değişiklikler (evre 4), zor iyileşen yaralar (evre 5) ya da iyileşmeyen yaralar (evre 6) ortaya çıkmasına neden olabilirler. Varislerin ya da toplardamar yetmezliği durumunun tedavi edilmesi bu nedenle büyük önem taşır. Tedavide amaç hasta toplardamarların tedavi edilerek, kanın sağlam toplardamarlar içinden kalbe dönmesinin sağlanması ve hastalığın ilerlemesinin önlenmesidir.

Varislerin tedavisinde cilt üstü lazer, damar içi lazer (EVLT), skleroterapi (varisli damar içine ilaç uygulanması), filebektomi (varislerin küçük insizyonlarla çıkarılması), stripping (varisli damarın tümünün cerrahi olarak çıkarılması) gibi yöntemlerden ve varis çoraplarından yararlanılır.

Varis çorapları kanın hasta olmayan toplardamarlar içinden dönüşünü arttırırlar ve varislerin ilerlemesini engellerler ancak oluşmuş varisli venlerin tedavisini sağlamazlar.

Varisli venlerin tedavisinde uzun süreli ayakta kalmalardan kaçınılmasına ve otururken bacakların yukarı kaldırılmasına özen gösterilmelidir.

Endovasküler Lazer Tedavisi (EVLT)

Büyük varisli damarların, içlerinden uygulanan lazer ışını yardımıyla kapatılmasıdır. Bu yöntem, cerrahi bir girişim olan, ameliyathanede anestezi altında uygulanan ve iyileşme dönemi daha uzun süreli olan stripping yöntemine alternatif olarak son yıllarda geliştirilmiştir. Stripping yönteminde varisli damar, kasık bölgesinde ve ayak bileği düzeyinde yapılan kesilerle ve anestezi altında cerrahi olarak tümüyle çıkarılırken, EVLT yönteminde damar, içine alt uyluk bölgesinden uygulanan ince bir kateter yardımıyla lazer ışını kullanılarak kapatılmaktadır. EVLT, hekim ofisinde ve genel anestezi gerekmeden uygulanır. EVLT’nin başarı oranı %97 civarındadır.

Teknik. Varisli damarın içine, alt uyluk bölgesinde ince bir lazer kateteri yerleştirilir. Daha sonra damarın içine lazer ışını uygulanarak damarın kapanması sağlanır. işlem sırasında kateterin yerleştirilmesi ultrason görüntüsü altında gerçekleştirilir. EVLT genellikle 30-45 dakikada ve lokal anestezi yardımıyla uygulanır.

İyileşme. Bu yöntemin en önemli özelliklerinden birisi, iyileşme döneminin rahat ve kısa süreli olmasıdır. EVLT’den sonra hasta yürüyerek evine döner ve normal aktivitelerine devam eder. Tedavi edilen bacağa uygulanan bandaj yaklaşık 2-3 gün sonra çıkarılır. Daha sonra 7 gün süreyle varis çorabı giyilir. Ağrı olursa aspirin içermeyen ağrı kesiciler ile kontrol edilebilir. iki hafta içinde spor aktivitelerine ve sıcak banyolara başlanabilir.

Riskler. Her girişim gibi EVLT’nin de bazı riskleri mevcuttur. Bunlar arasında genellikle iki hafta içinde iyileşen morarma, ağrı, kaşınma ve ciltte duyu azalması sayılabilir.

Skleroterapi. Küçük varisli damarların ve kılcal varislerin tedavisinde yararlanılır. Burada genişleyen toplardamarlar, içlerine enjekte edilen değişik ilaçlar yardımıyla kapatılmaktadır.

Lazer. Ciltteki kılcal varislerin cilt üstünden uygulanan lazer ışını ile tedavisidir. Lazer ışını EVLT’de cildin altındaki genişlemiş damarın içinden uygulanırken, burada cilt düzeyindeki daha küçük varislere cildin üstünden uygulanmaktadır. Skleroterapi ile birlikte ya da sonrasında uygulanabilir.

Lazer tedavisinden ayrıca yüz ve vücudun diğer bölgelerindeki görünür kılcal damarların, hemanjiyom gibi doğumsal damar lezyonlarının, Psoriazis-sedef hastalığının, Rosa hastalığının, aktif aknelerin, ciltte yaşlanmaya bağlı leke ve kırışıklıkların tedavisinde ve istenmeyen tüylerin epilasyonunda da yararlanılabilir.

Filebektomi. Büyük varisli damarların, üzerlerinden yapılan küçük kesilerle bölge bölge çıkarılmasıdır. Hekim ofisinde ya da ameliyathanede uygulanabilir.

Stripping. Büyük varisli damarların cerrahi olarak çıkarılmasıdır. Burada genellikle kasık ve bilek bölgelerinden yapılan kesiler yardımıyla, varisli damarın içine stripper aleti yerleştirilir ve damar tüm uzunluğunca çıkarılır. Anestezi altında ve ameliyathanede uygulanır.

Kılcal Varislerin Tedavisi

Kılcal varisler , genellikle yüz ve bacak cildi içindeki ince damarların genişleyerek mor-mavi-kırmızı renklerde görünür duruma gelmesidir. Tedavilerinde skleroterapi ve lazer uygulamalarından yararlanılır.

Skleroterapide, ince bir iğne yardımıyla kılcal damarın içine ilaç enjekte edilerek damarın kapanması sağlanır. Lazer tedavisinde ise, kılcal damarın üstüne cilt dışından lazer ışını uygulanır. Bu yöntemler tek başına ya da birlikte kullanılabilirler. Merkezimizde skleroterapi ile kılcal damarları besleyen damarın tedavisini izleyerek daha küçük boyutlu kılcal damarlara lazer uygulaması tercih edilmektedir. Bunun nedeni skleroterapide iğnenin çok küçük damarların içine girmesindeki güçlük ve cilt üstünden uygulanan lazerlerin ise küçük boyutlu damarlara daha etkili olmasıdır.

Skleroterapi ve ciltte lazer tedavileri, doktor ofisinde yapılan, 15-30 dakika süren girişimlerdir, anestezi gerektirmezler. işe dönüş lazer sonrasında hemen, skleroterapi sonrasında 3 gün içinde olanaklıdır. Ağır egzersizlere başlama lazer sonrasında 2-3 günde, skleroterapi sonrasında genellikle 2-4 hafta içinde gerçekleşir.

Başlıca riskler infeksiyon, kanama, damar içinde pıhtı oluşumu (filebit), kılcal damarların yeniden belirmesi, cilt hasarı ve renk değişiklikleri ve bazen kalıcı olabilen izlerdir.

Varis Tedavisi – Tedavi Resimleri